16 maart: Denker des Vaderlands in Bijbelcafé

In de serie over de zeven deugden houdt prof. dr. Paul van Tongeren, Denker des Vaderlands, woensdag 16 maart een lezing over de verstandigheid in het Bijbelcafé in de Bibliotheek Hilversum. Het Bijbelcafé legde hem alvast drie vragen voor.

Angela Merkel

Hoe herken je verstandige mensen?
Verstandige mensen herken je onder meer doordat zij theorie en praktijk met elkaar weten de verbinden. Het is een intellectuele deugd die zich toont in concrete handelingen. Verstandigheid vereist dat je het goede als doel voor ogen hebt en dat weet te verbinden met de concrete omstandigheden van het moment. Daarin een evenwicht proberen te vinden. Als je alleen het doel voor ogen houdt, loop de je kans drammerig te worden. Als je alleen richt op de concrete omstandigheden van het moment loop je de kans om te pragmatisch te zijn en geen richting meer te hebben. Het gaat dus ook hier om het vinden van het juiste midden.
Angela Merkel is voor mij een voorbeeld van een verstandig persoon.

Oefenen

Kun je het leren verstandig te zijn?
Je kunt het oefenen. Een mooi beeld vind ik de vaardigheid van een ambachtsman: door te blijven oefenen weet die op den duur precies hoe te handelen in de gegeven omstandigheden; door te oefenen vind je de manier om verstandig te worden en verstandig te handelen.
Voorbeeldfiguren kunnen je daarbij helpen, maar ook zelfkennis. In het verleden is de verstandigheid vaak afgebeeld als een vrouwenfiguur die in de spiegel kijkt: een verbeelding van de zelfkennis.

Spanning tussen klassieke en christelijke deugden

Sluiten de ‘dwaasheid van het evangelie’- zoals het liefhebben van je vijand – en de deugd van de verstandigheid elkaar uit?
Er zijn zeven deugden, vier komen uit de klassieke oudheid (verstandigheid, rechtvaardigheid, maat en moed) drie uit de christelijke traditie (geloof, hoop en liefde). Het zijn verschillende, soms ook botsende tradities die in de loop van de tijd met elkaar vermengd zijn geraakt. De christelijke deugden gaan tegen de verstandigheid in. Ze zijn radicaal en in de christelijke traditie zijn heiligen zo ‘gek’ geweest om zo te gaan leven. Dit appèl van het evangelie wordt armzalig als je er verstandig mee wilt omgaan. Het gaat erom in die spanning te durven blijven staan.

Bijbelcafé; woensdag 16 maart; 20u00 – 22u00 uur; Bibliotheek Hilversum, ‘s-Gravelandseweg 55 Hilversum; toegang: € 3,-

Zie voor informatie www.bijbelcafé.nl. Het Bijbelcafé is een initiatief van de Protestantse gemeente Hilversum.